فرسودگی تحصیلی
خاستگاه نظریه فرسودگی
واژه فرسودگی نخستین بار در یک رمان با عنوان «یک مرد افسرده» اثر گرین[1] در سال 1961 مورداستفاده قرار گرفت. طبق نظر کارشناسان روزنامه نیویورک‌تایمز، این رمان داستان زندگی یک معمار خسته و دل‌زده را روایت می‌کرد که انگیزه خود را برای کار کردن ازدست‌داده بود. چون چنین سندرمی با این نوع ناتوانی هیچ علامتی از آسیب فیزیکی را نشان نمی‌داد در آن زمان به‌عنوان یک خطر شغلی تلقی نشد (مسلش و لیتر[2]،1997).
برای اولین بار روان‌پزشکی به نام فرویدنبرگر واژه‌ی فرسودگی را به‌صورت علمی ابداع کرد. فرویدنبرگر فرسودگی را این‌گونه معرفی کرد: شکست خوردن، فرسوده‌شدن یا خسته شدن به‌وسیله صرف انرژی، قدرت یا منابع زیاد (اسلامی، 1390).
شواهد تجربی نشان می‌دهد که فرسودگی فرایندی است که به‌تدریج، گسترش‌یافته، اولین مرحله آن، با عدم توازن بین منابع و تقاضاها مشخص می‌شود. در مرحله بعد نگرش‌ها و رفتارهای منفی و غیرمسئولانه تحت عنوان شخصیت زدایی و به‌مثابه مکانیسم‌های دفاعی فرد، ابعاد فرسودگی را بسط می‌دهند. فرد در راستای کاهش خستگی هیجانی، به لحاظ روانی، از موقعیت تنش‌زا فاصله می‌گیرد تا بدین‌وسیله خود را از شرایط اجتماعی تنش‌زا محافظت نماید، این راهبرد مقابله‌ای ناکارآمد، نه‌تنها تنش را کاهش نمی‌دهد، بلکه به دلیل ایجاد فاصله با شرایط بیرونی، مشکلات درونی فرد را افزایش می‌دهد، نتیجه این کشمکش‌ها، تضعیف موفقیت‌ها و پیشرفت‌های آتی در دستیابی به اهداف و بروز احساس ناکارآمدی در فرد و تردید به توانایی‌های خشواهد تجربی نشان می‌دهد که فرسودگی فرایندی است که به‌تدریج، گسترش‌یافته، اولین مرحله آن، با عدم توازن بین منابع و تقاضاها مشخص می‌شود. در مرحله بعد نگرش‌ها و رفتارهای منفی و غیرمسئولانه تحت عنوان شخصیت زدایی و به‌مثابه مکانیسم‌های دفاعی فرد، ابعاد فرسودگی را بسط می‌دهند. فرد در راستای کاهش خستگی هیجانی، به لحاظ روانی، از موقعیت تنش‌زا فاصله می‌گیرد تا بدین‌وسیله خود را از شرایط اجتماعی تنش‌زا محافظت نماید، این راهبرد مقابله‌ای ناکارآمد، نه‌تنها تنش را کاهش نمی‌دهد، بلکه به دلیل ایجاد فاصله با شرایط بیرونی، مشکلات درونی فرد را افزایش می‌دهد، نتیجه این کشمکش‌ها، تضعیف موفقیت‌ها و پیشرفت‌های آتی در دستیابی به اهداف و بروز احساس ناکارآمدی در فرد و تردید به توانایی‌های خود خواهد بود، آنچه بعد سوم فرسودگی را تشکیل می‌دهد (نوشاد،2008، نقل از بهادر مطلق، عطاری و بهادر مطلق،1391).
